حجاب و عفاف بهعنوان دو مقوله باارزش در جامعه بشری بهویژه جوامع اسلامی مطرح میباشد هویتی که عفاف و حجاب به جامعه ما میبخشد از یک سو از آیات قرآن و آموزههای دین مبین اسلام الهام گرفته است و از سوی دیگر ریشه در تاریخ این ملت دارد که همواره آراسته به گوهر عفت و پاکدامنی و زیور بیبدیل حجاب بودهاند.
خداوند مهربان در آیه ۵۹ سوره مبارکه احزاب میفرماید:
«یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُل لِّأَزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ ذَٰلِکَ أَدْنَیٰ أَن یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِیمًا».
ترجمه: ﺍﻱ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ! ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮﺍﻧﺖ ﻭ ﺩﺧﺘﺮﺍﻧﺖ ﻭ ﻫﻤﺴﺮﺍﻥ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺆﻣﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﮕﻮ: ﭼﺎﺩﺭﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺧﻮﺩ ﻓﺮﻭ ﭘﻮﺷﻨﺪ [ﺗﺎ ﺑﺪﻥ ﻭ ﺁﺭﺍﻳﺶ ﻭ ﺯﻳﻮﺭﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﻳﺪ ﻧﺎﻣﺤﺮﻣﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﮕﻴﺮﺩ.] ﺍﻳﻦ [ﭘﻮﺷﺶ] ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ [ﺑﻪ ﻋﻔﺖ ﻭ پاکدامنی] ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ نزدیکتر ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ [ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺍﻫﻞ ﻓﺴﻖ ﻭ ﻓﺠﻮﺭ] ﻣﻮﺭﺩ ﺁﺯﺍﺭ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺧﺪﺍ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺁﻣﺮﺯﻧﺪﻩ ﻭ ﻣﻬﺮﺑﺎﻥ ﺍﺳﺖ.
این دو واژه عفاف و حجاب به دلیل همراهی با یکدیگر، گاهی هم معنا تلقی میشوند، ولی با جستوجو در فرهنگهای گوناگون لغت، این حقیقت آشکار میشود که حجاب و عفاف، دو معنای مجزا و متفاوت از هم دارد.
این نکته مهم است که «حجاب»، امری ظاهری و با جسم در ارتباط است. اگرچه این پوشش، از عقاید و باورهای درونی افراد سرچشمه میگیرد، ولی ظهور آن بهصورت مادی و طبیعی است. در مقابل، عفاف امری درونی است که انسان را از گناه بازمیدارد بنابراین حفظ چشم، گوش، قلب و همه اعضا و جوارح از هرگونه خطا و گناه، عفاف است که حاصل این عفت و حجاب درونی، پوشش ظاهری است.
به تعبیری، حجاب، میوه عفاف و عفاف، ریشه حجاب است و اگرچه تجلی اساسی آن به دلیل نقش محوری زنان در تربیت جامعه متوجه این قشر است اما قطعاً بروز و ظهور حجاب و عفاف به هر دو جنس یعنی زنان و مردان برمیگردد.
رویشهای جوانان، فرصتهای امروز جامعه به شمار میرود، شهدای مدافع حرم نمونه بارز این رویشهای انقلابی و معنوی هستند. یکی از مباحث مهم جامعه امروز تاکید بر خانواده بهعنوان بنیانگذار نهاد جامعهپذیر است و فراموش نکنیم که دامان پرمهر مادران و خواهران متدین و فهیم، مربی اصلی این قدسیان هستند، این موضوع را باید قدر بدانیم.
تعریف عملی از حجاب و عفاف با امنیت فرهنگی ما کاملاً مرتبط است. حجاب و عفاف و مهمتر از آن حیا، در حقیقت توانایی جامعه اعم از مرد و زن در حفظ و تداوم ماهیت و هویت و شخصیت جامعه در برابر شرایط سخت متغیرها و وجود تهدیدهای احتمالی و واقعی است.
مسئولان فرهنگی باید طوری سیاستگذاری کنند که برنامهها در جهت ترویج باورهای دینی و هویت ملی باشد تا توانایی و ظرفیت مردم را برای اینکه بتوانند از وضعیتهای امروز و فرداشان دفاع کنند؛ و در برابر تبلیغات نامناسب و خارج از شئون اجتماعی، ایستادگی کنند، بالا ببریم. از سوی دیگر در ارائه برنامه سبک زندگی به فرزندان خود طوری عمل کنیم که به هویت و ارزشهای بومی خود افتخار کنند. همچنین باید در همه برنامهها به داشتن خانواده مسلمان اصیل با همه ظرفیتهای تربیتی و اخلاقی فکر کنیم.
اگر در کنار آگاهیبخشی به جوانان فرصت بدهیم تا انتقاد کنند؛ خودشان مدافع حجاب و عفاف در جامعه خواهند بود؛ اصلاً تقویت رویکرد انتقادی در جامعه، سناریوی مطلوب را برای ما تعریف میکند. صیانت از امنیت فرهنگی توسط خود مردم حاصل این رویکرد است. چنانچه در دفاع مقدس دنیا اعتراف کرد که خانوادههای ایرانی پیروز میدان بودند و این پیروزی فقط به نیروهای مبارز و نظامی منحصر نمیشد.
ارزشمندی حجاب اختصاص به اسلام ندارد و ادیان مهم آسمانی مثل یهودیت و مسیحیت نیز به مسئله عفاف و حجاب بهعنوان اصلیترین مسائل مربوط به زنان اشاره کردهاند.
ویل دورانت در صفحه ۳۰ جلد ۱۲ تاریخ تمدن راجع به قوم یهود مینویسد: «اگر زنی به نقض قانون یهود میپرداخت چنانکه مثلاً بیآنکه چیزی بر سر داشت به میان مردم میرفت یا با هر سنخی از مردان درد دل میکرد یا صدایش آنقدر بلند بود که چون در خانهاش تکلم میکرد همسایگانش میتوانستند سخنان او را بشنوند در آن صورت مرد حق داشت بدون پرداخت مهریه او را طلاق دهد».
بنابراین به قول شهید مطهری حجابی که در قوم یهود معمول بوده از حجاب اسلامی بسی سختتر و مشکلتر بوده است.
شاید امروز در دوران کرونا حقیقت حجاب و آثار متعدد اجتماعی آن بیشتر قابلدرک باشد چون در این روزها پویش “ما ماسک میزنیم ” تبدیل به یک گفتمان ملی شده چرا که زدن ماسک جلوی انتشار ویروس کرونا را میگیرد و نزدن آن سلامت اجتماعی را به خطر میاندازد کسی هم نمیگوید ماسک زدن یک مسئله شخصی است و کسی نباید در آن دخالت کند چون کارشناسان بهداشتی تأثیرات اجتماعی ماسک نزدن را برای مردم بیان کردهاند پس ماسک یک مسئله صرفاً شخصی نیست، حجاب نیز همینگونه است چون رعایت کردن یا نکردن آن پیامدهای اجتماعی دارد و یک مسئله شخصی صرف نیست، رعایت حجاب، از انتشار ویروس خطرناک بیحیایی جلوگیری میکند و به دنبال آن آرامش را برای جامعه و خانوادهها به ارمغان میآورد و جلوی استثمار زنان توسط شیادان و صیادان را میگیرد، همانطور که بیحجابی ابتدا عنصر عفت بانوان و غیرت مردان را از بین میبرد و پس از آن نیز بنیان خانوادهها را متزلزل میکند و آرامش معنوی جامعه را سلب مینماید.
امید است با برگزاری برنامههای متنوع و نظرسنجی و حضور فعال جوانان در برنامهها و میزگردها عمق و فلسفه استفاده از حجاب و داشتن حیا بیشازپیش برای جوانان عنوان شده و زوایا و موضوعات مربوطه موردتوجه بیشتری قرار گرفته و راهکارهای مزین شدن به جلوههای عفاف نهادینه گردد.
نجمه تاجری مقدم – کارشناس مسائل خانواده
انتهای پیام/
ارسال نظر